Hội chứng hậu COVID-19: Bao giờ mới kết thúc?

Trong những năm gần đây, đại dịch COVID-19 đã để lại những vết sẹo sâu sắc không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần cho hàng triệu người trên toàn cầu. Dù đã có những bước tiến đáng kể trong việc kiểm soát dịch bệnh, một vấn đề mới đang dần lộ rõ và gây nhiều lo ngại: Hội chứng hậu COVID-19, hay còn gọi là COVID kéo dài (Long COVID). Câu hỏi lớn đặt ra là: “Hội chứng hậu COVID-19: Bao giờ mới kết thúc?”

COVID kéo dài: Một thách thức y tế toàn cầu

COVID kéo dài là tình trạng một người vẫn còn gặp các triệu chứng của COVID-19 sau nhiều tuần, nhiều tháng, hoặc thậm chí nhiều năm kể từ khi nhiễm bệnh lần đầu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa COVID kéo dài là tình trạng xảy ra ở những người có tiền sử mắc COVID-19 có thể xác định hoặc có khả năng mắc, thường là 3 tháng kể từ khi khởi phát COVID-19, với các triệu chứng kéo dài ít nhất 2 tháng và không thể giải thích bằng một chẩn đoán thay thế. Các triệu chứng này thường dao động và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ hệ thống nào trong cơ thể.

Theo ước tính, có khoảng 10-20% số người mắc COVID-19 có thể phát triển các triệu chứng kéo dài. Điều này có nghĩa là hàng chục triệu người trên thế giới đang phải vật lộn với những di chứng dai dẳng của căn bệnh này, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, khả năng lao động và sức khỏe tinh thần của họ.

Những “bóng ma” triệu chứng dai dẳng

Các triệu chứng của COVID kéo dài rất đa dạng và phức tạp, từ nhẹ đến nặng, và có thể ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ quan. Một số triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Mệt mỏi và suy nhược: Đây là triệu chứng được báo cáo nhiều nhất, thường kéo dài và không giảm ngay cả khi nghỉ ngơi. Người bệnh có thể cảm thấy kiệt sức chỉ sau những hoạt động nhẹ nhàng.
• Khó thở và các vấn đề về hô hấp: Nhiều người vẫn cảm thấy hụt hơi, khó thở ngay cả sau khi đã hồi phục khỏi giai đoạn cấp tính. Điều này có thể do tổn thương phổi, ảnh hưởng đến chức năng trao đổi khí.
• Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ, khó ngủ, hoặc giấc ngủ không sâu là những vấn đề thường gặp, khiến người bệnh càng thêm mệt mỏi và khó phục hồi.
• Đau nhức cơ xương khớp: Đau cơ, đau khớp toàn thân, hoặc đau cục bộ có thể xuất hiện và kéo dài, gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày.
• Sương mù não (Brain fog): Đây là một trong những triệu chứng đáng lo ngại nhất, bao gồm khó tập trung, giảm trí nhớ, tư duy chậm chạp, và khó khăn trong việc tìm từ. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến khả năng nhận thức và làm việc.
• Đau đầu: Đau đầu mãn tính, đau nửa đầu hoặc đau đầu căng thẳng thường xuyên xuất hiện ở người bệnh hậu COVID.
• Rối loạn nhịp tim và các vấn đề tim mạch: Một số người có thể gặp tình trạng đánh trống ngực, nhịp tim nhanh bất thường, hoặc các vấn đề tim mạch khác.
• Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, hoặc đau bụng có thể kéo dài ở một số trường hợp.
• Thay đổi về khứu giác và vị giác: Mất hoặc thay đổi khứu giác và vị giác là những triệu chứng đặc trưng của COVID-19, và ở một số người, chúng có thể kéo dài hàng tháng.
• Rối loạn tâm lý: Lo âu, trầm cảm, căng thẳng sau sang chấn (PTSD) cũng là những vấn đề phổ biến ở bệnh nhân hậu COVID, do áp lực từ bệnh tật và những thay đổi trong cuộc sống.

Bao giờ mới kết thúc? Lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa

Câu hỏi “Bao giờ mới kết thúc?” là nỗi trăn trở của hàng triệu người bệnh và gia đình họ. Hiện tại, chưa có một câu trả lời chính xác về thời điểm kết thúc hội chứng này, bởi vì nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nặng của bệnh ban đầu, cơ địa từng người, các bệnh lý nền và khả năng phục hồi. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đã đưa ra những lời khuyên quan trọng để giúp người bệnh quản lý và cải thiện tình trạng của mình:

• Tìm kiếm sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp: Điều quan trọng nhất là không tự ý điều trị hoặc bỏ qua các triệu chứng. Người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán bởi các bác sĩ chuyên khoa như nội tổng quát, hô hấp, tim mạch, thần kinh, phục hồi chức năng, hoặc tâm thần. Việc thăm khám đa chuyên khoa giúp xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Phục hồi chức năng toàn diện: Phục hồi chức năng là yếu tố then chốt trong việc cải thiện các triệu chứng hậu COVID. Điều này bao gồm:
  • Vật lý trị liệu: Các bài tập thở, bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp và độ bền giúp cải thiện chức năng hô hấp và vận động.
  • Phục hồi chức năng nhận thức: Các bài tập não bộ, kỹ thuật ghi nhớ và tập trung giúp cải thiện tình trạng “sương mù não”.
  • Phục hồi chức năng tâm lý: Tham vấn tâm lý, liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) giúp quản lý lo âu, trầm cảm và căng thẳng.
• Thay đổi lối sống lành mạnh:
  • Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo giấc ngủ chất lượng là cực kỳ quan trọng để cơ thể phục hồi.
  • Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng và năng lượng.
  • Tập thể dục đều đặn, vừa sức: Bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng và tăng dần cường độ khi cơ thể cho phép, tránh gắng sức quá mức.
  • Tránh các chất kích thích: Hạn chế hoặc ngừng sử dụng rượu, bia, thuốc lá và caffein, vì chúng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
• Quản lý căng thẳng: Các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu.
• Kết nối xã hội: Chia sẻ với gia đình, bạn bè hoặc tham gia các nhóm hỗ trợ người bệnh hậu COVID có thể giúp giảm cảm giác cô đơn và tăng cường sự động viên.

Kết luận

Hội chứng hậu COVID-19 là một thách thức y tế phức tạp và dai dẳng. Dù chưa thể đưa ra thời điểm kết thúc chính xác, nhưng với sự tiến bộ của y học và sự nỗ lực của các nhà khoa học, hy vọng sẽ có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả hơn trong tương lai. Điều quan trọng nhất là người bệnh không nên nản lòng, mà hãy chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ y tế, kiên trì thực hiện các liệu pháp phục hồi chức năng và duy trì lối sống lành mạnh. Với sự kiên trì và hỗ trợ đúng đắn, chất lượng cuộc sống của người bệnh hậu COVID-19 hoàn toàn có thể được cải thiện đáng kể, giúp họ dần trở lại cuộc sống bình thường.